Бата беру ?аза?ша бата тілектер
Все проекты
Для бизнеса
Другие проекты
добавлена 19 июля 2020 в 01:51
Класс 2 592
добавлена 14 марта 2019 в 23:11
Класс 1 834
добавлена 20 февраля 2018 в 10:38
НАУРЫЗ - ПРАЗДНИК РОЖДЕНИЯ ВЕСНЫ Навруз-байрам – это старинный праздник, который отмечают жители многих стран Азии и ряда регионов России.. Наурыз - это праздник весны, обновления природы, начала нового года, новой жизни.Наурыз-мейрамы в Казахстане - государственный праздник и официально празднуется три дня - с 21 по 23 марта. Эти дни в республике, согласно законодательству, считаются выходными, нерабочими. До 2010 года в республике Наурыз официально отмечался только один день - 22 марта. В эт
Класс 1 630
добавлена 25 декабря 2017 в 19:45
Жаңа Жылдарыңызбен. С Новым годом. Жаңа жыл! Жаңа күн! Жаңа өмір! Бұл күн болмастағы боядың барлығын үміттен, қуаныштан, махаббаттан алып, айналаға нұр болып шашылады, Осы шашылған нұр әрбіріміздің шаңырағымызға шуақ болып турайды. Қай -қайсымыз болсақта осы мерекелік кештен келесі Жаңа жылға дейін жүрегімізге есте қалатындай бір сезімді себелейміз, ол сезім бізді келесі жылға дейін үмітпен жетелеп отырады. Жаңа жыл әрбір шаңыраққа құт, береке, ырыс алып келсін! Новый год. Новый день! Нов
добавлена 22 декабря 2016 в 08:02
Казахи не делятся на роды, они состоят из родов. История родов — составная часть истории казахов. Ее изучение, знание должно подталкивать не к разделению, а к единению!Потому что изначально род – общественный институт, созданный не для разделения, а наоборот, для объединения казахов! Мы казахи должны знать свою родовую принадлежность, родословную до седьмого колена. Однако обязывать это мы не можем. Человека, который не знает свой род, свою историю трудно назвать полноценным казахом. Потому, ч
Класс 2 597
добавлена 1 мая 2017 в 06:05
добавлена вчера в 23:12
Аналарымыз аман болсын.
164 просмотра
добавлена вчера в 23:11
Видео удалено или не является публично доступным
добавлена вчера в 22:52
добавлена вчера в 15:51
9 104 просмотра
добавлена 25 сентября в 09:22
добавлена 25 сентября в 09:06
8 194 просмотра
добавлена 24 сентября в 14:39
добавлена 24 сентября в 14:33
добавлена 24 сентября в 09:33
добавлена 23 сентября в 14:55
Қасиетті Жұма күні тілеген дұға тілектеріңіз қабыл болсын!
Обсуждаемые
Вы отметили максимальное количество друзей (64) на этой фотографии.
В данный момент вы не можете отметить человека на фотографии. Пожалуйста, попробуйте позже.
Фотография недоступна этому человеку
Чтобы отметить человека, наведите на него курсор и нажмите левую кнопку мыши. Чтобы отметиться на фото, наведите на себя курсор и нажмите левую кнопку мыши.
за просмотры фотографий!
В группе 104 228 участников
Бата беру ( благословения) – древнейший и важнейший обычай казахов! Одна из народных пословиц гласит: Жаңбырменен жер көгерер, Батаменен ел көгерер." Благодаря дождю земля зеленеет, Благословением процветает страна."
Зачастую благословение дается в стихах. Согласно казахским обычаям «бата» должен давать уважаемый аксакал(пожилой человек).Если на мероприятиях отсутствуют аксакалы, то это право предоставляется бабушкам. Если нет ни бабушек, ни дедушек, то благословление должен давать человек, являющийся самым старшим и авторитетным из людей.Это происходит в следующих случаях: рождается ребенок и ему выбирают имя, ребенок начинает ходить, впервые сажают в седло, малыш идет в школу, во время кудалык (сватовство), беташар – церемония открывания лица невесты, во время проведения ас (поминки), в начале тоя (свадьба), когда собирается урожай, перед сражением с врагами, перед дальней дорогой и т. д.
Как дается благословение? Обычно благословляют, слегка раскрыв обе ладони на уровне сердца .Все вокруг, стар и млад, тоже подобным образом держат руки. После того как заканчивается благословение, все проводят ладонями по лицу. Бата может совершаться как стоя, так и сидя, в любое время суток.
Казахские бата-благословения способствуют правильному развитию общества. Эта традиция продолжается и по сей день. В благословениях отражаются черты и сегодняшнего дня.
Казахи всегда придерживались своих обычаев и традиций. И нет сомнения в том, что бата-благословения как средство воспитания подрастающего поколения будут передаваться из поколения в поколение.
Издавна в нашем народе жила непоколебимая вера в благодатную силу слова. Из этой веры родился своеобразный обряд "бата беру" — благословения. Издревле люди верили, что благодаря доброму и искреннему пожеланию честного и праведного человека, можно достичь поставленных целей и желаний. И считали за честь получить благословение у самого уважаемого и почтенного аксакала.
Батаның түрлері:(виды благословения) 1. Нәрестеге бата 2. Асқа бата 3. Ұлға бата 4. Қызға бата 5. Келінге бата 6. Сапар бата 7. Жастарға бата 8. Сүндет той батасы 9. Наурыз батасы 10. Ораза айт батасы 11. Жарапазан батасы 12. Ас қайыру батасы т.б. Жас баланың күлкісін бер, Жас ананың ұйқысын бер. Жомарттың қолын бер, Жорытқанның жолын бер. Қыздың қылығын бер, Судың тұнығын бер, Асаудың арынын бер, Түнгі оттың жарығын бер. Асқар таудың паңдығын бер, Бұлбұл құстың таңғы үнін бер. Даланың жазықтығын бер, Гүлдің нәзіктігін бер. Теңіздің тереңдігін бер, Қыранның көрегендігін бер. Ердің көңілін бер, Бүркіттің жігерін бер. Лашынның жүрегін бер, Нағыз достың тілегін бер. Мәңгі-бақи ажырамас, Шын ғашықтың тілегін бер! Әумин! Үй иесіне берілетін бата Сұрасаң бата берейін, Үстем болсын мерейің. Ықыласпен қол жайсаң, Ақ тілекті төгейін. Денсаулығың мықты болсын, Абыройың зор болсын. Қайда барсаң алдыңнан, Жарқыраған жол болсын. Бастарыңа бақ берсін, Не берсе де, нақ берсін. Қырда жүрген Қыдырды Үйлеріңе ап келсін. Қарындарың тоқ болсын, Қайғыларың жоқ болсын. Шүпірлеген үйіңде, Балаларың көп болсын. Әумин! Жас бөбекке беретін бата Көтерейік білекті, Нұрға бөлеп жүректі. Бөбекке бата берейік, Ағынан айтып тілекті. Сәбиіміз сүйкімді болсын, Өнер-білімге икемді болсын, Бәйтеректей бойшаңданып, Өнер, өршіл, өркенді болсын, Жақсы жолды таңдасын, Жамандық тәлім алмасын, Даналардың дәстүрін, Жаңаласын, жалғасын. Шұғылалы шуақ күн кешсін, Басын сұр бұлт шалмасын, Қос топшысы талмасын, Қырандай биік самғасын. Ары адал, жаны жаз, Құрбысынан қалмасын! Абай, Жамбыл, Міржақып, Шоқан, Ахмет, Мағжандай Тасқа басқан таңбасын, Мәңгілік артына із қалдырсын! Әумин! Шілдехана тойында берілетін бата Анасының аяулы Жарып шыққан кемерін, Қадам басып өмірге, Жас шыбықтай бүр жарып, Жаңа жайған желігін, Торсық шеке, ақ маңдай, Өсе берсін бөбегің. Өмірі ұзақ болсын деп, Көңілі нұрға толсын деп, Ақ батамды беремін. Азамат боп ер жетсін, Қиын кезде жолдастан Аямайтын көмегін. Тойың тойға ұлассын, Бола берсін дегенің! Аллаһу ақпар! Асқа бата Дастарханыңа береке берсін, Бастарыңа мереке берсін, Астарыңа адалдық берсін, Бастарыңа амандық берсін, Дендеріңе саулық берсін! Әумин! *** Ашып тастап пейілді Дастарханың жайылды. Қасиетті нан ұлық Берекең тұр нақ ұйып. Асыл сөздер шашылды, Бар абырой бақ орнап Ел сыйласын басыңды. Аңыз болып отауың Айта жүрсін асыңды. Сүйген жарың, Бала-шағаң аман боп, Бүтіндесін асылды. Ниетіңе біз тойдық. Рахмет шәйіңа, Риза еткен бір қойлық! Әумин! Ұл балаға бата Жорытқанда, балам, жолың болсын, Қалтаң байлыққа толсын, Бір толмасын, жылда толсын, Өмір жасың ұзақ болсын! Қатарыңнан озған өрен бол, Қыз көзіндей терең бол, Сынай қалса – құлақ сал, Мақтай қалса – керең бол! Әумин! *** Азамат болып ер жетсін, Ақсақал болып төрлетсін, Азамат болып көрікті, Ғұмыры болсын берікті. Азамат болсын ардақты, Мінезі болсын салмақты, Өнері болсын жан-жақты, Осы айтқанның бәрі Қабыл болып, Алла берсін зор бақты! Әумин! Қыз балаға бата Талдай бой берсін, Сұңғыла ой берсін, Жаздай жамал берсін, Қардай жанар берсін! Анаға шуақ болсын, Ағаға қуат болсын, Нәзік жаны болсын, Елінің ары болсын, Басына өнердің бағы қонсын, Ақ орданың шамы болсын! Жастарға бата Қуаныш қайырлы болсын, Жастар абыройлы болсын. Уайымдары жоқ болсын, Көңілдері тоқ болсын, Адал еңбек арқасында Табыстары мол болсын. Алақандары ашық болсын, Өмірге машық болсын! Күйбең қалып кейін қалмай, Жаңалыққа ғашық болсын. Ұрпақтары ер болсын, Кемеңгерлермен тең болсын. Оларды көре алмағандардың, Бедел-берекеті кем болсын. Әумин! Той жасаған үй иесіне берілетін бата Құрметті той иесі, Ісіңді тағдыр оңдасын, Қайда жүрсең қолтықтап, Қыдыр бабаң қолдасын! Жамбылға ұқсап көп жаса, Денеңде дерт болмасын, Тойың тойға ұласып, Жан-жүрегің толғансын, Күннен-күнге көбейсін, Дос-жараның, жолдасың. Бақытың тассын әманда, Бергенін тәңірі алмасын! Өміріңді ұзартып, Балаң менен немерең, Шөберең мен шөпшегің, Туажаттар жалғассын! Келінге бата Отша лаула, сөнбегін, Еш жамандық көрмегін. Қосағыңмен қоса ағар, Құтты болсын қадамың, Келін болдың, қарағым. Салтын ұста, ардақта, Үлкен ата-бабаңның. Ошақтан от кетпесін, Үйіңнен көп кетпесін, Адал болғын жарыңа, Лаула, оттай, жалында! Әумин! Сапар бата Жолыңды алла қолдасын, Жаманшылық болмасын. Сенімді болсын жолдасың, Жолыңды кескен оңбасын. Сәтті болсын істерің, Жақсы болсын түстерің, Жұмсақ болсын ішкенің. Көрмеген жерді көріп қайт, Ырзығыңды теріп қайт. Айдарыңнан жел есіп, Желіп барып, желіп қайт. Әумин! Наурыз батасы Наурыз келіп қар кетті, Ақ қар, көк мұз жұтатқан Шаруа елінен зар кетті. Наурыз келіп жаз кірді, Жаз періште «Әз» кірді Күнеске тосып арқасын, Жан біткенге наз кірді. Арық-тұрақ төрт түлік, Көк жеп жапа-тармағай Қабырға жаппай қалмағай. Көтеремнің төрт бұты, Ербегей де сербегей Енді шығын бермегей. Бізге келген бәлекет – Қармен бірге қаңғырып, Таудан ары өрлегей, Мұсылман бетін көрмегей. Жарапазан батасы Қонақтасын берекет, Қаша берсін пәлекет. Қиын дейді қиямет, Жақын дейді ақырет. Ақыретке барғанда, Қыл көпірден аман өт! Міне, бата, ақ ниет, Бола берсін берекет. Қиын дейді қиямет, Жақын дейді ақырет, Құлшылық қыл Аллаға, Қыл көпірден таймай өт. Кірсін дәулет, Шықсын бейнет. Алла атымен бейнет ет. Жоқ-жітікке рақым ет. Тәңір сені қолдасын, Уайым-қайғы болмасын. Қабыл болсын оразаң, Әулетіңді оңдасын! Бата – өлеңдер 1. Кемеңгердің алғыр ойын берсін, Екі дүниенің абыройын берсін! 2. Талаптымен тау астырсын, Талантымен таластырсын. Жамандықтан адастырсын, Жақсылықпен жанастырсын! 3. Білімің молая берсін, Еңбегің зорая берсін. 4. Мақсаттарың айқын болсын, Өмірлерің жарқын болсын. Еңбектерің көшелі болсын! 5. Білімің тереңдесін, бауырым! Өнерің кемелденсін, бауырым! Жұлдызың жайнасыншы, бауырым! Табаның таймасыншы, бауырым! Дос-жарың безінбесін, бауырым! Қысылса сені іздесін, бауырым! Баталар Көш көлікті болсын, Дос серікті болсын, Жан ерікті болсын, Жар көрікті болсын, Жер құнарлы болсын, Жас елеулі болсын, Қыз шырайлы болсын, Тау өрісті болсын, Бау жемісті болсын, Жыл табысты болсын! Жас талапкерге бата «Сырым батыр жас кезінде батасын алайын…деп Бөкен биге барыпты». Бұл ерлік, өнер, өмір жолына, ұзақ сапарға аттанар алдында әдейі барып тілейтін бата. Қошқарұлы Жәнібек жас кезінде Қаракерей Соқыр Абыздан бата сұрай барғанда ол кісі былай депті: Белбеуің белдеуіңде байлаулы болсын, Қазаның ошақтағы қайнаулы болсын. Есігің ашық болсын: Қабағың жазық болсын. Сонда ағайының кетпес қасыңнан. Жақыныңа бұрмай төрені түзу бер, Сонда қаумалаған халық кетпес қасыңнан. Мектеп табалдырығын аттаған балаға бата Айналайын аттасым Талантың судай қаптасын, Дініңе сенсең, Мұхамбет демесін. Тіліңе сенсең, Жиренше шешен демесін. Атағың Абайдай болсын, Абыройың Абылайдай болсын, Жүректі болсаң, Қабанбай жебесін, Білекті болсаң, Бөгенбай жебесін. Наурызбайдай батыр бол, Бауыржандай батыл бол, Әділдікте Наршаруан қол берсін, Хакімдікте Лұқпан өзі дем берсін. Жалғыз болсаң, Алланы есіңе ал, Жарлы болсаң, пайғамбарды есіңе ал. Қалың елің халқыңды ұмытпа, Ата жолы –салтыңды ұмытпа. Аспанда Ғайса,Жерде Мәди Қырда Қыдыр Суда Сүлеймен қолдасын! Еш жамандық болмасын. Азамат бол, арлы бол, Қастарыңның алды бол, Біліміңмен әділ бол! Дос-жараның сүйсінсін, Дұшпаның іштей күйінсін, Басыңа бақыт құйылсын! Дуалы ауыздың батасына жолық! Әумин! Баталар қабыл болсын! Әумин деп қойыңыздар!
Баталар
Бата, бата беру — адал ниет, жақсы тілек білдірудің ұлттық дәстүрі. Дастарқан басында, түрлі жиын-тойларда, т.б. адам өмірінде кездесер ірілі-ұсақты қуаныштар кезінде той, қуаныш иесіне арнап қол жайып, бата береді. Сондай-ақ, қиын сапар, алыс жолға аттанған азаматына ақ жол тілейтін халқымыздың ежелден келе жатқан, кең таралған дәстүрлерінің бірі. Бата беретіндер, көбіне, көпті көрген ақсақалдар мен кемеңгер де дуалы ауызды билер болып келеді. Бата қысылғанда — қуат, қиналғанда—медет беріп, әрбір іс-әрекетіңе даңғыл жол ашып, бәле-жаладан қорғайды деп есептелген. Бата көзі тірілерге ғана емес, аруақтарға да жасалған. Батасыз, тілексіз өмір болмайды. “Батамен ер көгереді, жаңбырмен жер көгереді” деп халқымыз текке айтпаған. Батаның да қисыны, айтылатын, айтылмайтын жері болады, қуаныш пен тойдың ретіне қарай, соған лайық Бата тілегі болады.
Бата қазақ фольклорының дербес, шағын жанры ретінде қарастырылады. Ұйқасты, ырғақты болып келетін, тұрақты образдарға негізделетін бата халқымыздың жақсылық пен жамандык, адалдық пен арамдық, обал-сауап турасындағы моральдық-этикалық түсініктерінің айғағы іспетті.
Мағыналық тұрғыда екі түрге бөлінеді: ақ (оң) бата (алғыс), теріс бата (қарғыс). Қазақ халқының бата сөз үлгілеріне В.Радлов, Ш.Уәлиханов, А. Васильев, Г. Потанин, т.б. зерттеушілер назар аударып, жинап жариялаған.
Кейін батаға Ислам дінінің әсері тиген. Осы күнгі бата отбасына амандық, молшылық, жастарға өмір, бақыт, білім тілеу мазмұнында болып келеді.
Дастархан батасы: дастарханға бата беру
Бата – қазақтың ертеден келе жатқан ұлттық дәстүрлерінің бірі. Бата, тілек ақ дастархан басында, түрлі тойларда, жақсылықтарда айтылады. Сіздерге тәрбиелік мәні жоғары халқмыздың асыл қазынасының бірі бата туралы мәлімет беріп, үздік баталар топтамасын ұсынады.
- Дастарханға қысқаша бата
- Төле би бабамыздың Қойгелді батырға берген батасы
- Райымбек батырдың төртінші ұрпағы Ақбиев Досжан ақсақалдың батасы
- Жас түскен келінге бата беру
- Дастарханға бата беру
- Ахмет Байтұрсыновтың берген батасы
- Соқыр Абыздың батасы
- Бүркітші Омар қарттың батасы
- Қанжығалы Асаубайдың батасы
- Бекентай пірәдардың батасы
- Жас келінге бата
- Қыз балаға бата (Фариза Оңғарсынова)
- Жас жұбайларға, үйлену тойда бата беру
- Ұл балаға берілетін бата
- Дәмге бата
- Сақтық батасы
- Тойға бата
- Келін той батасы
- Той жасаған үй иесіне берілетін бата
- Жас бөбекке берілетін бата
- Шілдехана тойында берілетін бата
- Сүндет тойы
22 наурыз мейрамы: бата, бата беру
Құрметті оқырмандар! Наурыз мейрамы құтты болсын! Қазақ халқының кез келген мейрамы ақ тілек пен батасыз өтпейді.
Наурыз мейрамында Наурыз батасының орны ерекше. Бұл күні жасы кішілер үлкендерге сәлем бере барып, ақсақалдардың батасын алады.
Үй иесіне берілетін бата
Жас баланың күлкісін бер,
Жас ананың ұйқысын бер.
Жомарттың қолын бер,
Жорытқанның жолын бер.
Қыздың қылығын бер,
Судың тұнығын бер,
Асаудың арынын бер,
Түнгі оттың жарығын бер.
Асқар таудың паңдығын бер,
Бұлбұл құстың таңғы үнін бер.
Даланың жазықтығын бер,
Гүлдің нәзіктігін бер.
Теңіздің тереңдігін бер,
Қыранның көрегендігін бер.
Ердің көңілін бер,
Бүркіттің жігерін бер.
Лашынның жүрегін бер,
Нағыз достың тілегін бер.
Мәңгі-бақи ажырамас,
Шын ғашықтың тілегін бер!
Әумин!
Ардақты үйдің иесі,
Әуелі бердің шай,
Көңілің болсын жай.
Екінші бердің ет,
Таппасын көңілің
Ешбір дерт!
Үшінші бердің сорпа,
Болмасын бағың орта!
Екі дүниенің игілігіне жеткізсін,
Есіркеп сүйген пендесінен еткізсін!
Алла жарылқасын,
Кімді жарылқаса,
Соның жағында қалсын!
Жаманның алдында қалсын!
Жортқанда жолың болсын,
Адассаң, Алла жолға салып жүрсін,
Сүріндіртпей алып жүрсін,
Мың сан бәле, қауіп қатерден қағып жүрсін!
Уа, Жаратқан – Құдірет!
Мал-жандарын аман ет,
Басына бер зор бақыт.
Асыңа бер берекет,
Ғұмыр-жасын ұзақ ет.
Ұрпақтарын асыл ет,
Кәсібін адал кәсіп ет,
Бәле-жаладан аулақ қып,
Таттырма еш қасірет,
Дүниенің бар жақсылығын
Дәл осы отауға нәсіп ет!
Бізге тартқан басыңыз,
Дәмді екен асыңыз.
Ұрпақтар боп өзгеше,
Сыйлы болсын басыңыз!
Домаласын өрге тасыңыз,
Иманды болып тасыңыз.
Көре алмаушы, кертартпа
Құм қапсын дұшпан –қасыңыз,
Жүзге жетсін жасыңыз,
Елге сыйлы қарт болып,
Жәннатқа қадам басыңыз!
Құйған қызыл шәйіңіз,
Балдай тәтті майыңыз,
Еселі боп еңбегің,
Иманды боп байыңыз!
Дәулетіңді тастырсын,
Сәулетіңді астырсын,
Ақсақалың келгенде
Ақ дастархан жайылып,
Адал ас пен бас тұрсын!
Тіл мен көзден аман боп,
Түлеп ұшсын жас қыршын –
Байсалды туған балаңды
Байтағына бас қылсын!
Адалдан жиған малыңды
Алты атаңа ас қылсын!
Жақсыменен дос қылсын,
Жаманменен қас қылсын,
Иманыңды рас қылсын!
Қарауды қара тас қылсын,
Сараңның көңілін пәс қылсын!
Бұл үйге қастық қылғанды
Тәңірім қара бастырсын!
Астырсын, тастырсын,
Жақсылармен жанастырсын,
Жамандардан адастырсын,
Оттың басы аман болсын,
Бейбітшілік заман болсын,
Балаларың азамат адам болсын,
Жауың жеңіліп қабан болсын!
Дастарханың тоқ болсын,
Уайым-қайғы жоқ болсын!
Жарды болсаң жасыма,
Бай болсаң, тасыма!
Бақ-дәулет берсін басыңа,
Ғұмыр берсін жасыңа.
Бәле-жала, жын-шайтан,
Жоламасын қасыңа!
Иманның байлығын берсін,
Құт-берекенің бәрі келсін!
Басыңа Алла бақ берсін,
Не берсе де нақ берсін,
Білім нақыл айтуға
Жалықпайтын жақ берсін!
Айтып жүрер білімнің
Іс-амалмен шақ келсін!
Береке-құт пен ырысты
Үйлеріңе ап келсін!
Қара ниетті жауыңа
Бәлекеті тап келсін!
Арман ниетке жеткізіп,
Тілеуіңді ап берсін!
Мал-жан аман тоқ болсын,
Қайғы-қасірет жоқ болсын!
Дастарханың ақ болсын,
Шаңыраққа бақ қонсын!
Балаларың көп болсын,
Тамағы тоқ, киімі көк болсын,
Иманы мығым бек болсын,
Сөзі тура дөп болсын!
Хақ қарасын,
Бақ дарысын.
Дастарханға береке берсін,
Елге дәулет-мереке берсін.
Шыққанның есесін берсін,
Қалғанның берекесін берсін,
Кең пейіл берсін,
Ұзақ өмір берсін,
От айнала бас берсін,
Өріс толы мал берсін.
Мал берсе, қайырын берекетімен берсін,
Бас берсе, азық-несібесімен берсін!
Ақылыңды астырсын,
Ықыласыңды тастырсын,
Балаң үбірлі болсын,
Қызың шүбірлі болсын!
Жақын көп болсын,
Жауың жоқ болсын!
Жақсы келсін қасыңа,
Нұр жаусын әзіз басыңа!
Көшің көлікті болсын,
Қонысың түлікті болсын,
Қатулықтан аулақ бол,
Татулыққа жақын бол!
Дәуренің иманмен сәнді болсын,
Ғұмырың біліммен мәнді болсын!
Қысқаша баталар, жеңіл бата
Дастарханың тоқ болсын,
Уайым-қайғы жоқ болсын!
Жарды болсаң жасыма,
Бай болсаң, тасыма!
Бақ-дәулет берсін басыңа,
Ғұмыр берсін жасыңа.
Бәле-жала, жын-шайтан,
Жоламасын қасыңа!
Иманның байлығын берсін,
Құт-берекенің бәрі келсін!
Бірлік берсін басыңа,
Береке берсін асыңа.
Құдай жарылқасын,
Бақ қарасын,
Қыдыр дарысын!
Айдан аман,
жылдан есен қылып,
Үйдегі, түздегі
Мал-басты аман қылсын!
Дастарханың майлы,
Көңілің жайлы болсын.
Өміріңе не тілесең,
Тілегің қабыл болсын.
Қысқа баталар
Ай МҮЙІЗДІ,
Аша тұяқтым-ай.
Жұпар иісті,
Бауырсақ құлақтым-ай.
Сенде жазық жоқ,
Бізде азық жоқ,
Ақбата, ақ тілекті қабыл ет!
Той-думаныңыз құтты болсын,
Бақыты зор отау болсын.
Іші жанға толсын,
Сырты малға толсын!
Бақытың дәулетіңмен таса берсін,
Дұшпаның қырдан үркіп қаша берсін.
Бата сол бізден сізге, рахмет жауып,
Құдайым маңдайыңды аща берсін!
Той тойға ұлассын,
Бақыт балаға ұлассын.
Өрісіңді өрт шалмасын,
Жүрегіңді дерт шалмасын!
Ұлың ұядан ұшсын,
Елін ұмытпасын.
Қызың қияға ұшсын,
Жерін ұмытпасын!
Қайғыға болаттай берік,
Жердей төзімді бол.
Шаңырағыңа шаң түспесін,
Көңіліңе кірбің түспесін.
Аспандарың ашық,
Жұлдыздарың жарық болсын,
Абыройларың асқар таудай болсын!
Ниетінізге жетініз.
Қыл көпірден өткенде,
Құламай тіке өтіңіз!
Шадияр болсын доcтасың,
Мұхаммед болсын- қостасың.
Қызыр болсын жолдасың,
Лұқпан болсын кұрдасың.
Сүрініп кеткен жеріңде,
Жеті әулие жетелеп,
Кереметімен қолдасын!
Құдай жарылқасын,
Бақ қарасын,
Қыдыр дарысын.
Айдан аман,
Жылдан есен қылып,
Үйде, түздегі
Мал-басты аман қылсын!
Әумин десең бізге,
Бата берелік сізге.
Жасың жетсін жүзге,
Мал мен басты,
Иман мен жасты,
Қабат бермейді екен деп,
Тәңіріден күдер үзбе!
Адалдық берсін асыңа,
Амандық берсін басыңа.
Топқа ТҮСІП, тойлы бол,
Некер ертіп қасыңа.
Қозыларың жамырап
Қотаныңа сыймасын.
Құлындарың құлдырап,
Құла түзге сыймасын.
Келелі түйең қаптаған,
Қаратауға сыймасын.
Ақтылы қойың адалдан,
Алатауға сыймасын.
Кекалалы көп жылқың,
Кекшетауға сыймасын.
Ұл мен қызың тең есіп,
Ұлытауға сыймасын!
Бар екен деп тасыма,
Жоқ екен деп жасыма,
Еңбек етсең ерінбей,
Дәулет келер қасыңа.
Көре алмаған дұшпанның,
Жеңіл баталар
Кемеңгердің алғыр ойын берсін,Екі дүниенің абыройын берсін!
Талаптымен тау астырсын,
Талантымен таластырсын.
Жамандықтан адастырсын,
Жақсылықпен жанастырсын!
Білімің молая берсін,
Еңбегің зорая берсін.
Мақсаттарың айқын болсын,
Өмірлерің жарқын болсын.
Еңбектерің көшелі болсын!
Білімің тереңдесін,
Өнерің кемелденсін,
Жұлдызың жайнасыншы,
Табаның таймасыншы,
Дос-жарың безінбесін.
Жаңа Жылың құтты болсын,
Денсаулығың мықты болсын.
Жүрегіңіз жалын болсын,
Тілегіміз қабыл болсын!
Құдай берсін, кем қылмасын,
Дастарханың мол болсын,
Абыройың зор болсын.
Отбасының байлығын берсін,
Деніміздің саулығын берсін.
Көңіліміз тоқ болсын,
Уайым-қайғы жоқ болсын.
Отырғандарың үлкен тақ болсын,
Осы үйге тек бақ қонсын!
Сұрасаң бата берейін,
Ықыласпен қол жайсаң,
Үстем болсын мерейің.
Басыңа бақ орнасын,
Қызыр болсын жолдасың.
Дастарханың мол болсын,
Абыройың зор болсын.
Уа, Жаратқан, жарылқа!
Мезгілсіз келер өлімнен сақта,
Кездейсоқ келген келіннен сақта.
Дауылдың кәрінен сақта,
Жыланның зәрінен сақта,
Аяқ астынан келетін
Бәле-жаланың бәрінен сақта!
Пейіліңе қонақжай,
Бата берем, қолың жай:
Ақ жарылған жұрегің,
Қабыл болсын тілегің.
Бізге сойдың қой,
Үйіңнен кетпесін той.
Қызығына қанып,
Ішпей-жемей той.
Бізге астың бас,
Берсін саған ұзақ жас.
Ауыздықтап асауды,
Асудан асуға ас!
Сыйлап бердің етіңді,
Жарылқасын бетіңді.
Енді әкелдің сорпаңды,
Орындалсын қолқаңды.
Рахмет дәміңе,
Ризалық берсін бәріңе.
Аман болып басыңыз,
Жүзге жетсін жасыңыз!
Маған жаптың шапан,
Көңілде болмасын қапаң.
Маған мінгіздің ат,
Қыз ұзатып, қызығына бат!
Маған атадың жол,
Ұл өсіріп мәре-сәре бол!
Маған бердің ет,
Келін түсіріп, тілегіңе жет!
Маған бердің сауға,
Басың түспесін дауға!
Алдыма салдың мал,
Алладан рахмет ал!
Асың, асың, асыңа,
Береке берсін басыңа!
Бөденедей жорғалап,
Қырғауылдай қорғалап,
Қыдыр келсін қасыңа!
Сенен байлық өтпесін,
Тәңірі берген берекең,
Тепкілесе кетпесін!
Асқа бата
Дастарханыңа береке берсін,
Бастарыңа мереке берсін,
Астарыңа адалдық берсін,
Бастарыңа амандық берсін,
Дендеріңе саулық берсін!
Әумин!
Ашып тастап пейілді
Дастарханың жайылды.
Қасиетті нан ұлық
Берекең тұр нақ ұйып.
Асыл сөздер шашылды,
Бар абырой бақ орнап
Ел сыйласын басыңды.
Аңыз болып отауың
Айта жүрсін асыңды.
Сүйген жарың,
Бала-шағаң аман боп,
Бүтіндесін асылды.
Ниетіңе біз тойдық.
Рахмет шәйіңа,
Риза еткен бір қойлық!
Дастарханға бата
Әумин десең бердім бата
Қабыл етіп бір Аллаһ
Бақ-дәулет, берекет
Үйіңізге ұяласын.
Жаратқан Ием аман қылсын
Бізге берген шәйіңіз -
Жақсы болсын жәйіңіз.
Бізге берген етіңіз -
Қабыл болсын ниетіңіз.
Мақсатыңа жетіңіз,
Бізге берген тұз-дәміңіз
Таусылмайтын несібе болып,
Аман-сау болайық бәріміз.
Әумин, Аллаһу әкбар!
Иә, жаратқан құдірет,
Мал-бастарын аман ет,
Басына бер бақыт,
Асына бер берекет,
Өмір-жасын ұзақ ет,
Михнаттан аман ет,
Дұшпанының күнін жаман ет,
Ұрпақтарын асыл ет,
Дүниедегі жақсылықты,
Дәл осы үйге нәсіп ет
Әумин.
Құдайым осынау үйге дуа берсін,
Тіл-аузын дұшпанның буа берсін.
Келіннің балағынан бала саулап,
Салпы ерін сары ұлдар туа берсін.
Асың, асың, асыңа,
Береке берсін басыңа!
Бөденедей жорғалап,
Қырғауылдай қорғалап,
Қыдыр келсін қасыңа!
Сенен байлық өтпесін,
Тәңірі берген берекең
Тепкілесе кетпесін.
Желіңнің екі шетіне,
Тай шаптырса жетпесін!
Кешке келіп жамырасқан,
Шуылдасып маңырасқан,
Қошақанның анасы,
Салық бассын үйіңді!
Бақайлары сыртылдап,
Мүйіздері жылтылдап,
Бұзаулардың анасы
Сиыр бассын үйіңді.
Шудаларын шаң басқан,
Артқы өркешін қом басқан,
Ботақанның анасы
Інген бассын үйіңді!
Шіңгір-шіңгір кісінескен,
Сүйістікпен иіскескен,
Құлыншақтың анасы
Бие бассын үйіңді.
Берейін бата асыңа,
Амандық берсін басыңа.
Бөденедей жорғалап,
Қыдыр келсін қасыңа,
Бар екем деп тасыма,
Жоқ екем деп жасыма.
Еңбек етсең ерінбей,
Дәулет келер қасыңа.
Көре алмаған дұшпанның,
Жуа бітсін жолына.
Бақытың жетсін төтелеп,
Дүние малды жетелеп,
Аузыма түскен батаның
Жатырмын бәрін түгендеп!
Көтердік міне білекті,
Ақтардым түгел тілекті,
Мынау тұрған балаңыз,
Батыр болсын жүректі.
Аумин десең маған,
Құдай берсін саған.
Алтыннан – жағаң,
Күмістен – тағаң.
Оң жағыңнан кетпесін
Күрпілдек қара сабаң.
Жортсаң жолың болсын,
Жолдасың қыдыр болсын.
Тілеуің қабыл,
Мұратың асыл болсын.
Ішкенің қымыз,
Жегенің сырбаз,
Кигенің түлкі болсын,
Жүрген жерің ойын-күлкі болсын!
Қозыға толсын көгенің,
Тұлпар болсын көгенің.
Құтты болсын құрығың,
Сүтті болсын құдығың.
Қияқты болсын сұңқарың,
Тұяқты болсын тұлпарың.
Өрісті болсын жайлауың,
Ырысты болсын қыстауың.
Арыстандай болсын айбатың,
Аюдай болсын қайратың.
Гүлге толсын өңірің,
Көңілді өтсін өмірің.
Асқа толсын табағың,
Ашық болсын қабағың.
Шайың қызыл болсын,
Ғұмырың ұзын болсын.
Несібең таса берсін,
Дұшпаның қаша берсін,
Құдайым ұзақ ғұмыр жаза берсін!
Пейіліңе қонақжай
Бата берем қолың жай:
Ақ жарылған жүрегің,
Қабыл болсын тілегің.
Бізге сойдың семіз тай,
Төрт түлігің болсын сай.
Өсіп-өніп ұрпағың,
Төрт қиырға қанат жай!
Бізге сойдың құлын,
Жақсыдан болсын жұғым.
Өміріңді ұзартып,
Өзіңнен өте тусын ұлың.
Бізге сойдың марқаны,
Алдыңнан тарқат арқаны.
Сыйлы болып еліңе,
Сыбағаңды ал тағы.
Бізге сойдың қой,
Үйіңнен кетпесін той.
Қызығына қанып,
Ішпей-жемей той.
Бізге сойдың тоқтыны,
Еліңнің бұл тоқтығы.
Абырой алып ұл-қызың,
Биік болсын шоқтығы.
Бізге астың бас,
Берсін саған ұзақ жас.
Ауыздықтап асауды,
Асудан асуға ас!
Бізге астың жамбас,
Жақсымен бол жандас.
Ықыласың қабыл боп,
Ырысың толмай қалмас.
Бізге астың сыбаға,
Жамандық көрме сірә да.
Қиянат қылма пендеге,
Жағамын десең құдаға.
Бізге астың қазы,
Болдық сізге разы.
Ақ май ақсын аузыңнан,
Үзілмей қорың қысы-жазы.
Бізге астың жаяны,
Өмірдің болсын баяны.
Болсаң да төлдің жылқысы,
Жұртыңның болма саяғы.
Бізге астың жал,
Басыңа бітсін дүние-мал.
Ата-анаңды ардақтап,
Аяқ-қолын жылы суға мал.
Бізге астың омыртқа,
Пәле-жалаға жолықпа.
Өрісің барда өрге шап,
Өз-өзіңнен торықпа.
Бізге астың шұжық,
Көргенің болсын қызық.
Аққу-қаздай мамырла,
Айдыныңда жүзіп.
Бізге астың жауырын,
Баланың берсін тәуірін.
Ізет көріп ініден,
Үзілмесін сауығың.
Бізге астың сүбе,
Қырсығың жерге енсін түге!
Күндегенді күңірентіп,
Күннен-күнге үде.
Бізге астың төс,
Үрім-бұтағыңмен өс!
Жайланып қон,
Жазылып көш!
Бізге астың жілікті,
Ұл-қызың болсын білікті,
Бізге астың белдеме,
Сыйлы бол басқа елге де.
Бізге астың кесек ет,
Дәулетің тассын еселеп.
Сыйлап бердің етіңді,
Жарылқасын бетіңді.
Енді әкелдің сорпаңды,
Орындатсын қолқаңды.
Келді тағы қымызың,
Арылмасын қызығың.
Қойдың қаймақ, айраның,
Аман болсын ауыл-аймағың.
Жаздың жайма, бауырсақ,
Бола берсін қауым шат.
Және келді құрт-майың,
Туа берсін құтты айың.
Рақмет дәміңе,
Ризалық берсін бәріңе.
Аман болып басыңыз,
Жүзге жетсін жасыңыз.
Маған жаптың шапан,
Көңілде болмасын қапаң.
Маған мінгіздің ат,
Қыз ұзатып, қызығына бат!
Маған атадың жол,
Ұл өсіріп мәре-сәре бол!
Маған бердің ет,
Келін түсіріп, тілегеніңе жет!
Маған бердің сауға,
Басың түспесін дауға!
Алдыма салдың мал,
Алладан рақмет ал!
Ет – Сізден,
Ықылас, ниет бізден.
Тілеуі ақты тәңірім
Мұратына жеткізген.
Жақсы-жаманды көріп бақ.
Бар мен жоққа көніп бақ.
Ащы-түщыны татып көр,
Тайыз-тереңді батып көр!
Ел басына түскен сынды,
Түз кешіп, түн қатып көр.
Жиынды топқа түскенде,
Жүйрігің баптаулы болсын,
Жігітің мақтаулы болсын.
Жортуыл, жорық жолықса,
Найзаң саптаулы болсын.
Нөкерің сақтаулы болсын.
Дастарханың тоқ болсын,
Уайым-қайғы жоқ болсын.
Аман сақтап,
Абырой берсін!
Жорытқанда жолың болсын!
Шаңырақ шалқи берсін.
Керегең кеңи берсін.
Осы үйге ән-күй келсін,
Дұшпаның кеми берсін.
Дастарханға береке берсін.
Күнде мереке болсын.
Қастық ойлағандар,
Қабағы ашылмай келеке болсын.
Әумин
Әуелі құдай оңдасын,
Аруақтарың қолдасын.
Бақыт пен дәулет, бас пен мал,
Басыңа мәңгі орнасын.
Төрт құбылаң сай болсын,
Саған қастық ойлаған
Ғұмырында оңбасын.
Ақылды бол, арлы бол,
Бақытты бол, малды бол,
Қатарыңның алды бол!
Әумин
Берекеміз қашпасын,
Белімізді ешкім баспасын,
Адал жан болып астасың,
Арыңды күлдей шашпасын.
Бақыт болса бастасың,
Мейманың, сірә, таспасын,
Тірлікте түзу жол тапсаң,
Тәңірім берер басқасын.
Әумин
Әуелі құдай есен ет,
Жиреншедей шешен ет,
Атымтайдай көсем ет,
Лұқпандай береген ет.
Ибраһимнің басын берсін,
Сүлейменнің тақытын берсін.
Қыдыр құсы қонсын басыңа.
Жортқанда жолың болсын,
Жолдасың қыдыр болсын.
Жоғары болсын жұлдызың,
Бақытты болсын ұл-қызың.
Ас иесі байысын,
Бар ойлаған арманың,
Жақсылыққа сайысын.
Әумин
Қазан-ошағың май болсын.
Төрт түлігің сай болсын.
Көңілің толып жай болсын.
Ұлың қонып қияға,
Қызың қонып қияға,
Келінің бибі атанып,
Ұлың болсын би аға.
Бергеннен Алла танбасын,
Көбейе берсін мал басың,
Өсе берсін жан басың,
Арманың көкке самғасын.
Досыңнан көңілің қалмасын,
Жағаңнан дұшпан алмасын,
Жолың болып жортқанда,
Жолыңды Қызыр жалғасын.
Әумин
Береке берсін басыңа,
Бақ қонсын басыңа.
Балын татып өмірдің
Жамбылдың жет жасына.
Қуанышпен достарың
Жинала берсін қасыңа.
Қойың қоздап егізден,
Ешкің туып сегізден.
Майдан қолың кетпесін,
Соғымың болып семізден.
Айтып жүрсін қонағың
Таңдайдан кетпей жегізген.
Шалқып жатсын дәулетің,
Тасыған селдей теңізден.
Баянды Алла бақ берсін,
Адалын берсін, ақ берсін.
Атағың кетіп Алашқа,
Астыңа алтын тақ берсін.
Әумин
Береке берсін асыңа.
Әумин
Құдай жарылқасын,
Бақ қарасын,
Қыдыр дарысын!
Айдан аман,
Жылдан есен қылып,
Үйдегі, түздегі
Мал-басты аман қылсын!
Әумин
Дастарханың майлы,
Көңілің жайлы болсын.
Өміріңе не тілесең,
Тілегің қабыл болсын.
Әумин
Бата - тілек: Дастархан, ас қайыру, тілек
Бата – негізінен, намаздың соңында қол жайып айтылатын дұға. Қазақ баталары соның үлгісінде айтылатын бір түрі. Батаның қысқасы да, ұзыны да болады. Түрлері де әртүрлі. Мұның бәрі бата берушінің шешендігіне, ақыл - ой, парасатының дәрежесі - не тығыз байланысты. Егерде сөздері асыл болса, ол ақ ниетпен айтылса, қысқа батаның да, ұзын батаның да қадір - қасиеті, құдіретті күші бірдей. Тек оның қабыл болу – болмауы жалғыз ғана Ал - лаһ Тағалаға аян.
Шайың қызыл болсын,
Ғұмырың ұзын болсын.
Несібең таса берсін,
Дұшпаның қаша берсін,
Құдайым ұзақ ғұмыр жаза берсін!
Құдайым осынау үйге дуа берсін,
Тіл - аузын дұшпанның буа берсін.
Келіннің балағынан бала саулап,
Салпы ерін сары ұлдар туа берсін.
Асың, асың, асыңа,
Береке берсін басыңа!
Бөденедей жорғалап,
Қырғауылдай қорғалап,
Қыдыр келсін қасыңа!
Сенен байлық өтпесін,
Тәңірі берген берекең
Тепкілесе кетпесін.
Желіңнің екі шетіне,
Тай шаптырса жетпесін!
Кешке келіп жамырасқан,
Шуылдасып маңырасқан,
Қошақанның анасы,
Салық бассын үйіңді!
Бақайлары сыртылдап,
Мүйіздері жылтылдап,
Бұзаулардың анасы
Сиыр бассын үйіңді.
Шудаларын шаң басқан,
Артқы өркешін қом басқан,
Ботақанның анасы
Інген бассын үйіңді!
Шіңгір - шіңгір кісінескен,
Сүйістікпен иіскескен,
Құлыншақтың анасы
Бие бассын үйіңді.
Берейін бата асыңа,
Амандық берсін басыңа.
Бөденедей жорғалап,
Қыдыр келсін қасыңа,
Бар екем деп тасыма,
Жоқ екем деп жасыма.
Еңбек етсең ерінбей,
Дәулет келер қасыңа.
Көре алмаған дұшпанның,
Жуа бітсін жолына.
Бақытың жетсін төтелеп,
Дүние малды жетелеп,
Аузыма түскен батаның
Жатырмын бәрін түгендеп!
Көтердік міне білекті,
Ақтардым түгел тілекті,
Мынау тұрған балаңыз,
Батыр болсын жүректі.
Аумин десең маған,
Құдай берсін саған.
Алтыннан – жағаң,
Күмістен – тағаң.
Оң жағыңнан кетпесін
Күрпілдек қара сабаң.
Жортсаң жолың болсын,
Жолдасың қыдыр болсын.
Тілеуің қабыл,
Мұратың асыл болсын.
Ішкенің қымыз,
Жегенің сырбаз,
Кигенің түлкі болсын,
Жүрген жерің ойын - күлкі болсын!
22 наурыз бата беру. 22-наурызға бата, тілек
Ұлысың оң болсын, Ақ мол болсын, Қайда барса да жол болсын! Ұлыс бақты болсын.
Ас қайыру, дастарханға бата беру
Қазағымның алға келген асты батамен бастайтын, тамаш ішіліп біткен кезде батамен қайыратын әдетінен әлі күнге дейін жаңылған жоқ.
Бата беру, ас қайыру, дастархан басында айтылатын тілектер
Қазағымның қай дастарханы батасыз өтетін еді? Бата беру - алғыс айту, ақ тілек тілеу дегенді білдіреді. Сондықтан бұл баталар жинағын әрбір қазақ.
Нәрестенің бауы берік болсын, Ата - анасына серік болсын! Азамат болып ер жетсін, Ақсақал болып төрлетсін.
Дастарханға бата беру, ас қайыру
Дастарханың бай болсын, Қазан - аяққа май толсын. Төрт түлігің сай болсын, Көңілің толып жай болсын. Ұлың қонып ұяға, Қызың қонсын қияға. Келінің.
Бата беру, ас қайыру, дастархан басында айтылатын тілектер
Деніміздің саулығын берсін.
Көңіліміз тоқ болсын,
Уайым - қайғы жоқ болсын.
Отырғандарың үлкен тақ болсын.
Осы үйге тек бақ қонсын!
Сұрасаң бата берейін,
Ықыласпен қол жайсаң,
Үстем болсын мерейің.
Басыңа бақ орнасын,
Қызыр болсын жолдасың.
Дастарханың мол болсын,
Абыройың зор болсын.
***
Бізге берген етіңіз,
Ниетінізге жетіңіз.
Қыл көпірден өткенде,
Құламай тіке өтіңіз!
***
Шадияр болсын доcтасың,
Мұхаммед болсын - қостасың.
Қызыр болсын жолдасың,
Лұқпан болсын кұрдасың.
Сүрініп кеткен жеріңде,
Жеті əулие жетелеп,
Кереметімен қолдасын!
Құдай жарылқасын,
Бақ қарасын,
Қыдыр дарысын.
Айдан аман,
Жылдан есен қылып,
Үйде, түздегі
Мал - басты аман қылсын!
***
Əумин десең бізге,
Бата берелік сізге.
Жасың жетсін жүзге,
Мал мен басты,
Иман мен жасты,
Қабат бермейді екен деп,
Тəңіріден күдер үзбе!
***
Ай мүйізді,
Аша тұяқтым - ай.
Жұпар иісті,
Бауырсақ құлақтым - ай.
Сенде жазық жоқ,
Бізде азық жоқ,
Ақбата, ақ тілекті қабыл ет!
***
Той - думаныңыз құтты болсын,
Бақыты зор отау болсын.
Іші жанға толсын,
Сырты малға толсын!
Бақытың дəулетіңмен таса берсін,
Дұшпаның қырдан үркіп қаша берсін.
Бата сол бізден сізге, рахмет жауып,
Құдайым маңдайыңды аша берсін!
***
Той тойға ұлассын,
Бақыт балаға ұлассын.
Өрісіңді өрт шалмасын,
Жүрегіңді дерт шалмасын!
***
Ұлың ұядан ұшсын,
Елін ұмытпасын.
Қызың қияға ұшсын,
Жерін ұмытпасын!
Қайғыға болаттай берік,
Жердей төзімді бол.
Шаңырағыңа шаң түспесін,
Көңіліңе кірбің түспесін.
Аспандарың ашық,
Жұлдыздарың жарық болсын,
Абыройларың асқар таудай болсын!
***
Жаңа Жылың құтты болсын,
Денсаулығың мықты болсын.
Жүрегіңіз жалын болсын,
Тілегіміз қабыл болсын!
***
Құдай берсін, кем қылмасын,
Дастарханың мол болсын,
Абыройың зор болсын.
Отбасының байлығын берсін,
Деніміздің саулығын берсін.
Көңіліміз тоқ болсын,
Уайым - қайғы жоқ болсын.
Отырғандарың үлкен тақ болсын,
Осы үйге тек бақ қонсын!
Сұрасаң бата берейін,
Ықыласпен қол жайсаң,
Үстем болсын мерейің.
Басыңа бақ орнасын,
Қызыр болсын жолдасың.
Дастарханың мол болсын,
Абыройың зор болсын.
***
Уа, Жаратқан, жарылқа! Мезгілсіз келер өлімнен сақта,
Кездейсоқ келген келіннен сақта.
Дауылдың кəрінен сақта,
Жыланның зəрінен сақта,
Аяқ астынан келетін
Бəле - жаланың бəрінен сақта!
***
Пейіліңе қонақжай,
Бата берем, қолың жай:
Ақ жарылған жүрегің,
Қабыл болсын тілегің.
Бізге сойдың қой,
Үйіңнен кетпесін той.
Қызығына қанып,
Ішпей - жемей той.
Бізге астың бас,
Берсін саған ұзақ жас.
Ауыздықтап асауды,
Асудан асуға ас!
Сыйлап бердің етіңді,
Жарылқасын бетіңді.
Енді əкелдің сорпаңды,
Орындалсын қолқаңды.
Рахмет дəміңе,
Ризалық берсін бəріңе.
Аман болып басыңыз,
Жүзге жетсін жасыңыз!
***
Маған жаптың шапан,
Көңілде болмасын қапаң.
Маған мінгіздің ат,
Қыз ұзатып, қызығына бат!
Маған атадың жол,
Ұл өсіріп мəре - сəре бол!
Маған бердің ет,
Келін түсіріп, тілегіңе жет!
Маған бердің сауға,
Басың түспесін дауға!
Алдыма салдың мал,
Алладан рахмет ал!
***
Асың, асың, асыңа,
Береке берсін басыңа!
Бөденедей жорғалап,
Қырғауылдай қорғалап,
Қыдыр келсін қасыңа!
Сенен байлық өтпесін,
Тəңірі берген берекең,
Тепкілесе кетпесін!
***
Адалдық берсін асыңа,
Амандық берсін басыңа.
Топқа түсіп, тойлы бол,
Нөкер ертіп қасыңа.
Қозыларың жамырап
Қотаныңа сыймасын.
Құлындарың құлдырап,
Құла түзге сыймасын.
Келелі түйең қаптаған,
Қаратауға сыймасын.
Ақтылы қойың адалдан,
Алатауға сыймасын.
Көкалалы көп жылқың,
Көкшетауға сыймасын.
Ұл мен қызың тең есіп,
Ұлытауға сыймасын!
Бар екен деп тасыма,
Жоқ екен деп жасыма,
Еңбек етсең ерінбей,
Дəулет келер қасыңа.
Көре алмаған дұшпанның,
Кемеңгердің алғыр ойын берсін,
Екі дүниенің абыройын берсін!
Талаптымен тау астырсын,
Талантымен таластырсын.
Дастарханың бай болсын.
Қазан - ошағың май болсын.
Төрт түлігің сай болсын.
Көңілің толып жай болсын.
Ұлың қонып қияға,
Қызың қонып қияға,
Келінің бибі атанып,
Ұлың болсын би аға.
Бергеннен Алла танбасын,
Көбейе берсін мал басың,
Өсе берсін жан басың,
Арманың көкке самғасын.
Досыңнан көңілің қалмасын,
Жағаңнан дұшпан алмасын,
Жолың болып жортқанда,
Жолыңды Қызыр жалғасын.
* * *
Дастарханыңа береке берсін,
Бастарыңа мереке берсін,
Астарыңа адалдық берсін,
Бастарыңа амандық берсін,
Дендеріңе саулық берсін!
* * *
Берейін бата асыңа,
Амандық берсін басыңа.
Бөденедей жорғалап,
Қыдыр келсін қасыңа,
Бар екем деп тасыма,
Жоқ екем деп жасыма.
Еңбек етсең ерінбей,
Дәулет келер қасыңа.
Көре алмаған дұшпанның,
Жуа бітсін жолына.
Бақытың жетсін төтелеп,
Дүние малды жетелеп,
Аузыма түскен батаның
Жатырмын бәрін түгендеп!
Көтердік міне білекті,
Ақтардым түгел тілекті,
Мынау тұрған балаңыз,
Батыр болсын жүректі.
***
Жамандықтан адастырсын,
Жақсылықпен жанастырсын!
***
Білімің молая берсін,
Еңбегің зорая берсін.
***
Мақсаттарың айқын болсын,
Өмірлерің жарқын болсын.
Еңбектерің көшелі болсын!
***
Білімің тереңдесін,
Өнерің кемелденсін,
Жұлдызың жайнасыншы,
Табаның таймасыншы,
Дос - жарың безінбесін,
***
Жарапазан батасы
Қонақтасын берекет,
Қаша берсін пəлекет.
Қиын дейді қиямет,
Жақын дейді ақырет.
Ақыретке барғанда,
Қыл көпірден аман өт!
Міне, бата, ақ ниет,
Бола берсін берекет.
Қиын дейді қиямет,
Жақын дейді ақырет,
Құлшылық қыл Аллаға,
Қыл көпірден таймай өт.
Кірсін дəулет,
Шықсын бейнет.
Алла атымен бейнет ет.
Жоқ - жітікке рақым ет.
Тəңір сені қолдасын,
Уайым - қайғы болмасын.
Қабыл болсын оразаң,
Əулетіңді оңдасын!
Баталар жинағы
Жас нәрестенің шілдеханасынада берілетін бата:
Нәрестенің бауы берік болсын,
Ата - анасына серік болсын!
Азамат болып ер жетсін,
Ақсақал болып төрлетсін,
Азамат болсын көрікті,
Ғұмыры ұзын берікті,
Қолқанаты көп болып,
Артынан ерте берсін серікті,
Мінезі болсын салмақты,
Өнері болсын жан - жақты,
Осы айтқанның бәрі келсін,
Алла берсін зор бақты,
Аллаһу әкбар.
Тұсау кесерде айтылатын бата:
Жас ұрпақ өмірлі болсын,
Тұрмысы көңілді болсын.
Ата - анаға мейірлі болсын,
Ағайын - туысқа пейілді болсын.
Өнеге - білімге зейінді болсын,
Он саусағы майысқан шебер болсын.
Ел қорғайтын батыр болсын,
Шындықты айтар ырқы болсын.
Халқым деген жүрегі болсын,
Жұртының қамқор тірегі болсын.
Абыройы өрлесін,
Жаманшылық көрмесін!
Әумин!
Беташарда берілетін бата:
Жаратқан ием, Тілегімді қабыл ет,
Иманымызды кәміл ет,
Ынтымақсыз алаусыз,
Қырқыстан сақта,
Әрі тарт, бері тарт
Жұлқыстан сақта.
Төріңді билер,
Жатыңнан сақта.
Көк долы қатыннан сақта.
Руға бөлген наданнан сақта,
Жақсылығы өзінен артылмас,
Адамнан сақта.
Қара жүрек есерден сақта,
Нан аттаған кесірден сақта.
Кеуде керген көргенсіз,
Келіннен сақта.
Мезгілсіз келген өлімнен сақта.
Татымсыз тұзыңнан сақта,
Бетіңе күлген сұмнан сақта,
Бетімен кеткен жыннан сақта.
Жалғасқан бәледен сақта.
Бас кетер жаладан сақта.
Қайырсыз малдан сақта,
Қазымыр шалдан сақта,
Адасқан елден сақта,
Ез болған ерден сақта.
Төтенше нәубеттен сақта,
Міндетшіл жекжаттан сақта.
Ия, жаратқан,
Өмір берсең, жайлы ғып бергін.
Дәулет берсең сайлы ғып бергін.
Әйел берсең, әдепті болсын,
Алыс - жақынның көңілі толсын.
Ұл берсең, от болсын,
Қыз берсең, шоқ болсын.
Келін берсең, келісті болсын,
Келешегі өрісті болсын.
Құда берсең, жолдасыңдай болсын.
Құдағи берсең, сырласыңдай болсын.
Ата - баба жолынан кім ассын,
Құдалық мың жылға ұлассын,
Екі жастың бақытын берсін,
Екі жақ қызықшылығын көрсін!
Әумин!
Ұл балаға берілетін бата:
Жорытқанда, балам, жолың болсын,
Қалтаң ділдаға толсын!
Бір толмасын, жылда толсын,
Өмір жасың ұзақ болсын!
Қатарыңнан озар, ерен бол,
Қыз кезінде терең бол!
Сынай қалса, құлақ сал,
Мақтай қалса – керең бол!
Әумин!
Қыз балаға берілетін бата:
Талдай бой берсін,
Сұңғыла ой берсін.
Жаздай жамал берсін,
Қардай жанар берсін!
Анаға шуақ болсын,
Ағаға қуат болсын,
Нәзік жаны болсын,
Еліңнің ары болсын,
Басына өнердің бағы қонсын,
Ақ орданың шамы болсын!
Әумин!
Наурызда берілетін бата:
Ұлыс оң болсын,
Ақ мол болсын
Қайда барсаң жолың болсын!
Жасың құтты болсын!
Өмір, жасың ұзақ болсын!
Төрт түлік ақты болсын!
Ұлыс береке берсін!
Пәле - жала жерге енсін!
Жарапазан батасы
Міне, бата, ақ ниет,
Бола берсін берекет.
Қиын дейді қиямет,
Жақын дейді ақырет.
Құлшылық қыл Аллаға,
Қыл көпірмей таймай өт!
Кірсін дәулет,
Шықсын бейнет,
Алла атымен ниет ет.
Жоқ - жітікке рақым ет.
Тәңір сені қолдасын,
Уайым - қайғы болмасын.
Қабыл болсын оразаң,
Әулетіңді оңдасын!
Әумин!
Дастарханға берілетін бата:
Түндерің тыныш болсын,
Үйлеріңе ырыс толсын!
Келіндерің есті болсын,
Ұлдарың сесті болсын.
Балаларың қуаныш әкелсін,
Немерелерің жұбаныш әкелсін.
Орындарың төр болсын,
Дастархандарың мол болсын.
Қатарларың көп болсын,
Уайым - қайғыларың жоқ болсын.
Жастардың қазасын көрмеңдер,
Зұлымдардың жаласын көрмеңдер!
Еліңде бірлік болсын,
Жарасты тірлік болсын!
Әумин!
Дастарханға, шаңыраққа, үй иесіне бата, тілектер
Бата берерде әркім «Иә, құдайым», «Иә, Алла», «Иә, жаратқан» секілді бағыштау сөздерін әр батаның алдынан қосып айтуға ерікті.
Уа, жаратқан ием құдірет
Тілегімді қабыл ет!
Иманымды кәміл ет!
.
Читайте также: